Από την αρχαιότητα και μέχρι την δεκαετία του '20 η υστερία αντιμετωπιζόταν ιατρικά με την πρόκληση οργασμού. Αμέτρητες γυναίκες από το 550 π.Χ. που ο Ιπποκράτης "ανακάλυψε" αυτήν την μυστηριώδη γυναικεία ασθένεια μέχρι τις αρχές του 20ου αι. έχουν καταφύγει στα ιατρεία για να βρουν την υγειά τους με την μοναδική γνωστή μέθοδο: χειρονακτική διέγερση της κλειτορίδας με σκοπό την πρόκληση οργασμού.
Η ιστορία της υστερίας, του γυναικείου οργασμού και της εφεύρεσης του δονητή, εκτός από ενδιαφέρουσα ιστορικά είναι και αποκαλυπτική σε σχέση με τον τρόπο που οι κοινωνίες δομούν την εικόνα που οι άνθρωποι έχουν για το σώμα τους. Για χιλιάδες χρόνια οι άνθρωποι επέλεγαν να αγνοούν τις αισθήσεις που έδιναν τα ίδια τους τα σώματα υπακούωντας σε ένα κοινωνικό κατασκεύασμα που ήθελε το αντρικό και το γυναικείο σώμα να είναι τόσο διαφορετικά που να είναι ικανά για τελείως διαφορετικά πράγματα. Ας δούμε όμως πως ακριβώς εγινε αυτό.
Για αιώνες ο ορισμός του Ιπποκράτη και οι συνιστώμενη θεραπεία επικρατούσε στην ιατρική της Ευρώπης. Μέχρι τον 19ο αι. είχαν καταγραφεί χιλιάδες περιπτώσεις γυναικών που υπέφεραν από αυτήν την ασθένεια. Οι γιατροί πίστευαν ότι το ένα τέταρτο όλων των γυναικών ήταν υστερικές και είχαν καταγράψει εβδομήντα πέντε σελίδες με διάφορα συμπτώματα, αλλά η λίστα αυτή, όμως, πίστευαν ότι ήταν ημιτελής. Η ασθένεια αυτή ήταν τόσο περίεργη και ανεξήγητη που οποιαδήποτε δυσφορία μπορούσε να είναι σύμπτωμα.
Τον 19ο αι. είχαν συγκεκριμένες και παγιωμένες (αν και ιδιαίτερα λανθασμένες) απόψεις για το γυναικείο σώμα και την λεγόμενη "γυναικεία φύση". Το σώμα της γυναίκας θεωρούνταν πιο αδύναμο και πιο εύθραυστο από το αντρικό και για τον λόγο αυτόν οι γιατροί συνιστούσαν στις γυναίκες να αποφεύγουν τις έντονες σωματικές δραστηριότητες όπως τα σπορ και οι εκδρομές στην εξοχή και το κρύο. Πίστευαν ότι η υπερβολική δραστηριότητα του σώματος μπορούσε να προκαλέσει στις γυναίκες αποκόλληση των οργάνων (κυρίως των γεννητικών) που θα περιφέρονταν οπουδήποτε μέσα στο σώμα!
Οι γιατροί της εποχής, όμως, με δικαιολογία την "αδυναμία του γυναικείου φύλου" δεν αποθάρρυναν μόνο τη σωματική δραστηριότητα στις γυναίκες αλλά ακόμα και την πνευματική. Πίστευαν ότι η πολύ σκέψη μπορούσε να συγκεντρώσει το αίμα στον εγκέφαλο στερώντας το από τα γεννητικά όργανα και προκαλώντας στειρότητα. Μία κοινή θεραπεία της απροσδιόριστης αυτής γυναικείας δυσφορίας που ονομαζόταν γενικά υστερία και οφειλόταν στην ασθενή φύση της γυναίκας ήταν η μακροχρόνια κατάκλιση και η απαγόρευση οποιασδήποτε δραστηριότητας φυσικής ή πνευματικής. Η Charlotte Perkins Gilman έγραψε το κλασικό διήγημα "Η Κίτρινη Ταπετσαρία" ("The Yellow Wallpaper") όπου περιεγραφε την εμπειρία της όταν την αναγκάσανε να μείνει στο κρεβάτι χωρίς κανένα πνευματικό ερέθισμα, ούτε καν βιβλία.
Η διπλανή διαφήμιση (από το 1934 παρακαλώ!) αποκαλύπτει πως η πεποίθηση ότι τα γυναικεία εσωτερικά όργανα μπορούν πολύ εύκολα να αρχίσουν να "κόβουν βόλτες" μέσα στο σώμα έχει παραμείνει και βασιλεύει ακόμα και μέχρι τις αρχές του 20ου αι. Το προϊόν είναι ένα είδος κορσέ που συγκρατεί στη θέση τους τα εσωτερικά γεννητικά όργανα και "ανακουφίζει από στομαχόπονο, δυσκοιλιότητα, νευρικότητα, πονοκεφάλους και κήλη".Από τα μέσα του 19ου αι. η υστερία έγινε σταδιακά συνώνυμη της σεξουαλικής δυσλειτουργίας και αντιμετωπιζόταν με μαλάξεις στα γεννητικά όργανα από τον γιατρό μέχρι την πρόκληση οργασμού. Στην αρχή η διαδικασία ήταν χειρωνακτική αλλά επειδή ήταν πολύ κουραστική για τους γιατρούς άρχισαν τα σπρέι νερού και αργότερα εφευρέθηκε και ο πρώτος δονητής.
Αν με όλα αυτά νομίζετε ότι η θεραπεία της υστερίας ήταν ευχάριστη υπόθεση κάνετε λάθος. Οι γιατροί την θεωρούσαν αγκαρία και την ανέθεταν στις μαίες. Ο ίδιος ο κλειτοριδικός οργασμός που προέκυπτε από την διαδικασία δεν θεωρούνταν σεξουαλική διέγερση γιατί θεωρούσαν αδύνατον για μία γυναίκα να νιώσει σεξουαλική ικανοποίηση χωρίς να υπάρχει διείσδυση. Από την άλλη, οι γυναίκες που εξακολουθούσαν να υποφέρουν από τα συμπτώματα ακόμα και μετά από τη σχετική θεραπεία συχνά οδηγούνταν σε άσυλα ανιάτων και υποβάλλονταν σε υστερεκτομή.
Εκείνη τη εποχή καθώς άρχισε και η πιο οργανωμένη επιστημονική μελέτη αυτής της ασθένειας. Ο Freud προσπάθησε να δώσει μια ψυχολογική εξήγηση απαλλαγμένη από βιολογικά αίτια. Η κυριότερη αιτία κατά τη γνώμη του ήταν το στρες και τα ψυχικά τραύματα.
Εκείνο, όμως, που άλλαξε πραγματικά την ιστορία ήταν η εμπορική διάθεση του δονητή. Από τον 20ο αι. και μετά κάθε νοικοκυριό μπορούσε να έχει αυτήν την πρακτική συσκευή που ανακούφιζε τις γυναίκες από τα συμπτώματα της υστερίας στην άνεση του σπιτιού τους χωρίς να χρειάζεται να επισκεφθούν (και να κουράσουν) τον γιατρό. Ο δονητής εξακολουθούσε να χρησιμοποιείται σαν ιατρικό εξάρτημα μέχρι την δεκαετία του 20 οπότε εμφανίστηκε η πρώτη ερωτική ταινία που χρησιμοποιούσε δονητή και από τότε οι γιατροί παγκοσμίως εγκατέλειψαν τη χρήση του κακήν κακώς. Ο δονητής αμέσως έγινε δημοφιλής γιατί, σε μια εποχή που ο αυνανισμός θεωρούνταν απαγορευμένος ακόμα και ιδιωτικώς, οι γυναίκες είχαν την δικαιολογία της "ασθενούς φύσης" τους που χρειαζόταν ιατρική θεραπεία προκειμένου να ικανοποιηθούν σεξουαλικά.Από τον 20ο αι. και μετά η υστερία έπαψε να θεωρείται ασθένεια γιατί ανακαλύφθηκαν ένα σωρό άλλες ασθένειες που δικαιολογούσαν τα αμέτρητα συμπτώματα όπως η επιληψία, οι κρίσεις πανικού, το άγχος, η σχιζοφρένεια, η διπολική διαταραχή, κ.λ.π. Με την έννοια αυτή η υστερία έπαψε να θεωρείται αποκλειστικά γυναικεία ασθένεια και στον βαθμό που και οι άντρες υποφέρουν από άγχος, κρίσεις πανικού και εμφανίζουν διάφορα ψυχοσωματικά συμπτώματα, λέμε ότι και εκείνοι εμφανίζουν υστερικά συμπτώματα. Από το 1957 και μετά η Αμερικανική Ψυχιατρική Ένωση έπαψε να θεωρεί ασθένεια την υστερία.
Το παρακάτω βίντεο από το Big Think εξηγεί (στα αγγλικά) όλη την υπόθεση με τους δονητές και την υστερία.
Δεν υπάρχουν σχόλια :
Δημοσίευση σχολίου