Προσοχή στο μαλλί!

Όλοι γνωρίζουμε ότι το μακρύ μαλλί είναι ένα ισχυρό σύμβολο θηλυκότητας στην μυθοπλασία (είτε πρόκειται για γραπτά κείμενα είτε για ταινίες δεν έχει σημασία) χρησιμοποιείται συχνά, ακόμα και ασυνείδητα, για να δηλώσει έναν γυναικείο χαρακτήρα που τονίζει την σεξουαλική διάστασή του. Οι γυναίκες με μακριά μαλλιά στις ιστορίες είναι σχεδόν πάντα νέες, όμορφες και σεξουαλικά επιθυμητές. Οι αρσενικοί χαρακτήρες ποτέ δεν έχουν μακριά μαλλιά εκτός και αν ανήκουν στο μοναδικό ανδρικό στερεότυπο που επιτρέπεται να έχει μακριά μαλλιά χωρίς να κινδυνεύει να χαρακτηρισθεί θηλυπρεπής: Ο βάρβαρος πολεμιστής. Κατά τα άλλα το μακρύ μαλλί είναι αποκλειστικά γυναικεία υπόθεση και χρησιμοποιείται ακόμα και

στα κινούμενα σχέδια για να δηλώσει ότι κάποιος χαρακτήρας (συνήθως κάποιο ζώο που στην πραγματικότητα μπορεί να μην έχει καν μαλλί, π.χ. πάπια) είναι θηλυκός.

Εκείνο, όμως, που δεν είναι ιδιαίτερα γνωστό, ακόμα και στους ίδιους τους δημιουργούς ιστοριών, σεναριών και εικόνων, είναι ότι ακόμα και ασυνείδητα, χρησιμοποιούμε τα διαφορετικά είδη μαλιών, το χρώμα τους, το μήκος και το χτένισμά τους για να δηλώσουμε διαφορετικούς τύπους ανθρώπων. Το γεγονός ότι οι πριγκίπισσες έχουν μακρύ ξανθό μαλλί αλλά οι μάγισσες μαύρο και συνήθως χτενισμένο περίπλοκα δεν είναι τυχαίο. Όπως επίσης δεν είναι τυχαίο ότι όταν ένας αρσενικός χαρακτήρας φοράει γυναικεία ρούχα πάντα φοράει περούκα με μακριά μαλλιά λες και δεν υπάρχουν γυναίκες με κοντά ή όχι τόσο μακριά μαλλιά.

Τα μαλλιά αποτελούν ένα ισχυρό τεταρτογενές χαρακτηριστικό που προσδιορίζει όχι μόνο το φύλο ενός χαρακτήρα αλλά και την κοινωνική του θέση, τον ρόλο του στην ιστορία και συχνά ακόμα και την προσωπικότητά του.

Τα ξανθά μαλιά συμβολίζουν αθωότητα. Οι ξανθές ηρωίδες είναι συνήθως αγνές, αφελείς και υπάκουες. Συνήθως είναι ή αγνές αναξιοπαθούντες κορασίδες ή εξαιρετικά σεξουαλισμένες φιγούρες που ανταποκρίνονται στο πρότυπο της γυναίκας- θήραμα.

Οι όμορφες μπούκλες δηλώνουν γυναίκα ανώτερης καταγωγής. Οι πριγκίπισσες συχνά είναι ξανθές με μακριές όμορφες και καλοχτενισμένες μπούκλες. Αντίθετα, οι γυναίκες πιο ταπεινής καταγωγής συνήθως έχουν πιο ίσια ή αχτένιστα μαλλιά. Πρόκειται για μια γυναίκα που κάποιος την προστατεύει ή αντίθετα θέλει να την διαφθείρει.

Τα ατίθασα μαλλιά δηλώνουν γυναίκα απρόβλεπτη και περιπετειώδη. Η σεξουαλική της διαστάση τονίζεται από το γεγονός ότι, σε αντίθεση με την αθώα και ευγενή πριγκίπισσα, τα μαλλιά της δεν έχουν καλοσχηματισμένες και όμορφες μπούκλες. Είναι εμφανές ότι πρόκειται για γυναίκα ταπεινής καταγωγής. 

Τα σκούρα μαλλιά δηλώνουν ένα άλφα θηλυκό. Σπάνια ο θηλυκός χαρακτήρας με σκούρο μαλλί θεωρείται αφελής αλλά σχεδόν πάντοτε είναι ισχυρός. Αν είναι "κακός" είναι η κακιά μάγισσα ή η αντίπαλη κατάσκοπος ή η γυναίκα "αράχνη" που είναι πολύ επικίνδυνη. Αν είναι "καλός" χαρακτήρας είναι έξυπνη αλλά παρεξηγημένη και θεωρείται "ψυχρή" αλλά κατά βάθος είναι αξιόπιστη και ικανή.

 Τα κοντά μαλλιά δείχνουν δυναμισμό. Η γυναίκα αψηφά τα φυλετικά στερεότυπα και επιβάλλει τους δικούς της κανόνες. Αυτός ο χαρακτήρας συνήθως δεν είναι "κακός" αλλά δηλώνει μια "αποχώρηση" από την "μάδα των γυναικών", έναν τρόπο ζωής πιο "ανδρόγυνο" που εκφράζεται συχνά με επιθετική και αντικοινωνική συμπεριφορά. Συχνά αποδεικνύεται πιστή και ικανή, πολύτιμη σύμμαχος και σύντροφος, που "μοιάζει με τα αγόρια".

Τα μαζεμένα μαλλιά θεωρούνται ότι δηλώνουν "έξυπνο" ή/και δυναμικό χαρακτήρα. Είναι το ενδιάμεσο ανάμεσα στα μακριά και τα κοντά μαλλιά. Η γυναίκα με τα μαλλιά αλογοουρά δεν απομακρύνεται πολύ από το κλασικό γυναικείο πρότυπο αλλά διεκδικεί έναν δικό της δρόμο. Και αυτός ο χαρακτήρας είναι χαρακτήρας δράσης. Μπορεί να πρόκειται και για πνευματική δράση, ένας "συμβουλάτορας" ή "εκπαιδευτής". Κάτι ανάλογο συμβολίζουν και τα μακριά μαλλιά που είναι μαζεμένα ψηλά με διάφορους τρόπους όπως πλεξούδες (Tomb Raider), ή τυλίγματα (Πριγκίπισσα Λέια) που δείχνουν γυναίκα που έχει απομακρύνει τα μαλλιά από το πρόσωπό της με πρακτικό τρόπο για να είναι έτοιμη για δράση. 

Η χαλαρή κοτσίδα στο πλάι ή έστω τα μακριά μαλλιά που πέφτουν από τη μία μεριά στο πλάι δείχνουν ότι ο χαρακτήρας είναι "μητέρα". Η μαμάδες υποτίθεται ότι δεν έχουν πλύ χρόνο να φροντίζουν την εμφάνισή τους και χρειάζονται ένα χτένισμα πρακτικό που κρατάει τα μαλλιά τους μακριά από το πρόσωπο. Όταν είναι "καλές" μαμάδες είναι νέες και όμορφες.

Η φαλακρή γυναίκα δειχνει ότι έχει κάποιο πρόβλημα. Συνήθως είναι εξωγήινη ή ρομπότ ή ψυχολογικά διαταραγμένη, γενικά διαχωρισμένη με κάποιον τρόπο από την υπόλοιπη ανθρωπότητα. Στις ιστορίες είναι ή "κακιά" ή τρομακτική ή προβληματική. Η μόνη εξαίρεση είναι η επιστημονική φαντασία όπου η φαλακρή γυναίκα θεωρείται "φυσιολογική". Συχνά αποτελεί πρότυπο δυνατής γυναίκας που έχει ξεπεράσει τα πρότυπα θηλυκότητας και χαράζει τον δικό της δρόμο.


 Όπως είναι αναμενόμενο, ένας χαρακτήρας κατά την διάρκεια μιας ιστορίας μπορεί να περάσει από διάφορα στάδια, ψυχολογικά ή άλλα, που να εκφράζονται από την εμφάνισή του και τα μαλλιά του. Το μήκος των μαλλιών μπορεί να είναι μια ξεκάθαρη επιλογή του χαρακτήρα που να έχει ισχυρό συμβολισμό και να προωθεί ακόμα και ολόκληρη την ιστορία σε άλλη κατεύθυνση. Το τελετουργικό κούρεμα ή το ταπεινωτικό κούρεμα, ενώ οδηγούν στο ίδιο αποτέλεσμα, μείωση του μήκους των μαλλιών, στην ουσία οδηγούν τον χαρακτήρα σε τελείως διαφορετικές κατευθύνσεις. 

Επίσης, αξίζουν να αναφερθούν και τα περίφημα Πεπιεσμένα Μαλλιά, ένα είδος πρακτικά αδύνατου τρόπου να έχει κανείς τα μαλλιά του αλλά πολύ δημοφιλής στην μυθοπλασία. Ένας χαρακτήρας με μακριά μαλλιά μερικές φορές χρειάζεται να τα κρύψει κάτω από ένα κράνος ή καπέλο ή μαντίλι ή οτιδήποτε άλλο προκειμένου να καμουφλαρισθεί ή απλά να ντυθεί πολεμικά. Συχνά τα μαλλιά είναι τόσο μακριά και πυκνά που στην πραγματικότητα θα ήταν εξαιρετικά δύσκολο ή ακόμα και αδύνατο να κρυφτούν ή να χωρέσουν κάτω από ένα κράνος αλλά να που οι συγγραφείς θέλουν να συμβαίνει συχνά στις ιστορίες τους!  

Αυτή η κατάσταση συνήθως ακολουθείται από το Εντυπωσιακό Τίναγμα όπου ο χαρακτήρας βγάζει το κράνος/καπέλο/μαντίλι, κ.λ.π. και αποκαλύπτει την ταυτότητά του τινάζοντας εντυπωσιακά τα μακριά του μαλλιά.

Κάτι ανάλογο συμβαίνει από την ανάποδη στην περίπτωση ενός αρσενικού χαρακτήρα που έχει ντυθεί γυναικεία. Όταν έρχεται η ώρα να αποκαλύψει την ταυτότητά του βγάζει την περούκα που φορούσε με μια εντυπωσιακή κίνηση αποκαλύπτωντας ότι από κάτω τα μαλλιά του ήταν κοντά ("αρσενικά").