Που είναι οι γυναίκες;

Στο προηγούμενο άρθρο έγραψα για το απλούστατο τεστ Bechdel που μπορεί (υπό προϋποθέσεις) να αποκαλύψει τον βαθμό στον οποίο παρουσιάζονται αντιπροσωπευτικά οι γυναίκες σε μία ιστορία. Κι όμως, όσο απλό κι αν είναι το τεστ Bechdel, οι μισές τουλάχιστον ταινίες αποτυγχάνουν να το περάσουν. Σύμφωνα με τον δημοσιογράφο Μαρκ Χάρις αν ήταν υποχρεωτικό να περάσουν το τεστ Bechdel οι ταινίες τότε οι μισές υποψηφιότητες για όσκαρ του 2009 θα βρίσκονταν σε κίνδυνο.

Τι συμβαίνει και το Χόλιγουντ δεν προωθεί τις ταινίες με ουσιαστικούς γυναικείους ρόλους;
 Η Τζένιφερ Κέσλερ στο blog της The Hathor Legacy περιγράφει την περιπέτειά της σαν συγγραφέας στο Χόλιγουντ και γιατί αναγκάστηκε να παραιτηθεί(Why Film Schools teach Screenwriters Not To Pass The Bechdel Test ).  

Καταρχάς να θυμίσω ότι το τεστ Bechdel έχει τρεις απλές προϋποθέσεις:

1. Να υπάρχουν τουλάχιστον δύο γυναίκες
2. οι οποίες μιλάνε μεταξύ τους
3. για κάτι άλλο πέρα από έναν άντρα
Σύμφωνα με την δημοσιογράφο Νέντα Ουλάμπι "το τεστ Bechdel αποκαλύπτει αυτό που λείπει από την λαϊκή κουλτούρα. Όχι τον αριθμό των γυναικών που βλέπουμε στην οθόνη αλλά το βάθος των ιστοριών τους και την έκταση των προβληματισμών τους."

Όταν η Τζένιφερ Κέσλερ ξεκίνησε να εργάζεται ως σεναριογράφος στο Χόλιγουντ έμαθε αμέσως ότι έπρεπε να γράφει σενάρια με δράση και με χαμηλό κόστος και με ενδιαφέροντες και πολυδιάστατους χαρακτήρες εφόσον ο κεντρικός ήρωας ήταν λευκός άντρας. Την διαβεβαίωσαν ότι ο κόσμος πηγαίνει στον κινηματογράφο και πληρώνει εισιτήριο για να παρακολουθήσει λευκούς άντρες σε περιπέτειες και δεν είχε πρόβλημα με ενδιαφέρουσες γυναίκες ή έγχρωμους άντρες στην ιστορία αρκεί να μην αποσπούσαν τον θεατή από τον κεντρικό ήρωα. 

Αν και προσπάθησε να τηρήσει αυτόν τον κανόνα, πολύ σύντομα διαπίστωσε ότι αυτό δεν επαρκούσε. Δεχόταν συνεχώς παρατηρήσεις ότι τα σενάριά της είχαν (1) πολλές γυναίκες (2) που μιλούσαν μεταξύ τους (3) για κάτι πέρα από άντρες. Όταν ζήτησε να μάθει γιατί αυτό ήταν πρόβλημα δυσκολεύτηκε να πάρει απάντηση και όταν τελικά το κατάφερε η απάντηση ήταν:
"Το κοινό δεν ενδιαφέρεται να παρακολουθήσει ένα μάτσο γυναίκες να λένε όλα αυτά που λένε οι γυναίκες."


Η ιστοσελίδα bechdeltest.com καταγράφει τις ταινίες σε σχέση με την απόδοσή τους στο τεστ και τα αποτελέσματα είναι αποκαλυπτικά. Μέχρι αυτήν την στιγμή που γράφεται αυτό το άρθρο έχουν αναλυθεί 5.557 ταινίες από τις οποίες 3.178 (57,2%) περνάνε το τεστ, 567 (10,2%) αποτυγχάνουν σε μία προϋπόθεση, 1.231 (22.2%) αποτυγχάνουν σε δύο προϋποθέσεις και 581 (10.5%) αποτυγχάνουν πλήρως.

Η ιστοσελίδα FiveThirtyEight κάνει ένα βήμα παρακάτω και υπολογίζει ότι η χρηματοδότηση των ταινιών που περνάνε το τεστ Bechdel είναι κατά μέσο όρο 33% μικρότερη από εκείνη όσων αποτυγχάνουν. Αλλά εκείνο που είναι εξαιρετικά ενδιαφέρον είναι ότι οι ταινίες που είχαν περισσότερες από μία γυναίκες είχαν περίπου την διπλάσια χρηματοδότηση αρκεί αυτές οι γυναίκες να μην μιλούσαν μεταξύ τους. Δηλαδή, το Χόλιγουντ προτιμά τις ταινίες με γυναίκες αρκεί αυτές να υπάρχουν για να δείχνουν ωραίες, να συμμετέχουν σε ερωτικές σκηνές, να υποστηρίζουν άντρες ήρωες ή να δολοφονούνται!

 


Η κυριότερη συνέπεια, όμως, της χαμηλής χρηματοδότησης είναι ότι περιορίζει την δυνατότητα να προσληφθούν ταλαντούχοι ηθοποιοί καθώς και να προωθηθεί και να διαφημιστεί η ταινία. Η χρηματοδότηση μπορεί να κάνει όλη τη διαφορά σχετικά με το πόσο καλά θα τα πάει μία ταινία και πόσος κόσμος θα την δει.

Η Τζένιφερ Κέσλερ κατάλαβε ότι τα ανώτερα στελέχη του Χόλιγουντ (που είναι κατά κανόνα λευκοί άντρες) δεν ήθελαν να παραδεχθούν ότι είχαν σχηματίσει μια "λέσχη αγοριών" όπου προωθούνταν μόνο οι ταινίες που ήθελαν εκείνοι να παρακολουθήσουν και προσπαθούσαν να ρίξουν το φταίξιμο στους θεατές λέγοντας ότι "αυτό θέλει το κοινό". 

'Οπως η ίδια αναφέρει: 
"Για το Χόλιγουντ, όταν δύο γυναίκες εμφανίζονται στην οθόνη και αρχίζουν να μιλάνε, το αντρικό κοινό χάνει το ενδιαφέρον του και υποθέτει ότι οι γυναίκες μιλάνε για βερνίκια νυχιών ή παπούτσια ή κάτι εξίσου άσχετο με την υπόθεση. Μόνο όταν ακούσουν το όνομα ενός άντρα συγκεντρώνονται ξανά. Με το να υπάρχουν στην ταινία γυναίκες που μιλάνε μεταξύ τους για κάτι άλλο πέρα από άντρες 'έχανα το ενδιαφέρον του κοινού'."


 Η έρευνα της FiveThirtyEight, όμως, έδειξε κάτι διαφορετικό. Όταν μελέτησαν την απόδοση (σε εισπράξεις εισιτηρίων) των ταινιών διαπίστωσαν ότι όχι μόνο οι ταινίες με γυναίκες δεν βγάζουν λιγότερα χρήματα αλλά, για την ακρίβεια, συνήθως ξεπερνούν τις αρχικές προσδοκίες παρά το γεγονός ότι χρηματοδοτούνται λιγότερο.

Ανάλογη έρευνα σχετικά με τα μεικτά κέρδη και την απόδοση της αρχικής επένδυσης έδειξε ότι, στην χειρότερη περίπτωση, οι ταινίες με σημαντική την παρουσία γυναικών δεν βλάπτουν την ταινία αλλά αποδίδουν εξίσου με τις "παραδοσιακές" στο εξωτερικό (έξω από τις ΗΠΑ). Στο εσωτερικό των ΗΠΑ, όμως, οι ταινίες με γυναίκες αποδίδουν 37% περισσότερο. Σύμφωνα με τα λόγια του περιοδικού Vocativ "αν το Χόλιγουντ θέλει να βγάλει περισσότερα χρήματα θα πρέπει να βάλει περισσότερες γυναίκες στο πανί."

Οι λευκοί άντρες ανώτερα στελέχη του Χόλιγουντ, όμως, ανέλυαν τα οικονομικά δεδομένα των ταινιών και δεν έβλεπαν ότι "οι άντρες και τα αγόρια παρακολουθούνε μια χαρά την Σάρα Κόνορ και την Έλεν Ρίπλεϊ ανεξάρτητα από το αν είναι γυναίκες ή όχι". Η δική τους εκδοχή ήταν "τα ειδικά εφέ ή ο Σβαρτσενέγκερ ήταν τόσο καλά σε αυτήν την ταινία που οι άντρες και τα αγόρια την παρακολούθησαν παρά το γεγονός ότι κύριος ήρωας ήταν μια γυναίκα."

Η ηθοποιός Κλερ Ντέινς που παίζει στην τηλεοπτική σειρά "Homeland" αποκάλυψε στο περιοδικό Vogue ότι πριν από μερικά χρόνια κόντεψε να εγκαταλείψει την καριέρα της στο Χόλιγουντ γιατί όλοι ρόλοι που της προσέφεραν ήταν για να υποδυθεί "την γκόμενα".

Η συγγραφέας Τζένιφερ Κέσλερ τελικά παραιτήθηκε από σεναριογράφος για το Χόλιγουντ γιατί αισθάνθηκε ότι το να "πολεμήσει το σύστημα από μέσα" ήταν μάταιο. Στον βαθμό που οι περισσότεροι παραγωγοί, σκηνοθέτες, σεναριογράφοι και ανώτερα στελέχη ήταν άντρες και μάλιστα λευκοί το πρόβλημα θα παρέμενε. Σύμφωνα με το περιοδικό Μetro το 2012 μόνο ένας στους έξι σεναριογράφους ήταν γυναίκα.

Όμως η ίδια φυσικά δεν σταμάτησε να γράφει και μάλιστα για δυνατές γυναίκες που έχουν την δική τους ιστορία ανεξάρτητα από κάποιον άντρα. Αποφάσισε ότι το Χόλιγουντ δεν αποτελεί εκπρόσωπο της ανθρωπότητας και σκέφτηκε τις νεώτερες γενιές αντρών και αγοριών που δεν έχουν μεγαλώσει με τα στερεότυπα και τους περιορισμούς των παλαιότερων γενεών. Σήμερα κανένα αγόρι δεν θα καταλάβαινε που ακριβώς βρίσκεται το πρόβλημα όταν μία γυναίκα είναι αστυνομικός/δικηγόρος/δικαστής/πιλότος/χρηματιστής και γιατί κάποιος δεν την παίρνει στα σοβαρά γιατί παντού γύρω μας υπάρχουν γυναίκες που τα κάνουν όλα αυτά. Γι αυτόν τον λόγο δεν θα μπορούσε ποτέ να κατανοήσει ταινίες όπου στην καρδιά τους βρίσκονται τέτοιου είδους δυσκολίες ή διλήμματα όπως πολλές ταινίες της δεκαετίας του '80 όπου η αστυνομικίνα έπρεπε να αποδείξει ότι ήταν εξίσου καλή με τα "αγόρια". Ευτυχώς, υπάρχει μια ολόκληρη γενιά αγοριών που δεν μπορεί να καταλάβει γιατί υπήρξε η ανάγκη για ένα δεύτερο κύμα φεμινισμού την δεκαετία του '60.